By: J.Khua Uk-Ukpi
“Hmaizarh khi Caminpui (exam) ngei ding ka si caah thlacamnak in rak ka bawm, Saya” tiah Jeny (min tak si lo) nih zarhpi pumh chuah pah ah midang nih thei lo dingin a thli tein a ka cah. “Midang theihter hna lai cih mu, Saya” a ti chap i a ka kaltak. Ziah hme thlacam cah i, midang theihter duh lo cu aw? tiah ka khuaruah a harnawn.
Zarh tlawmpal hnu ah ka theih mi cu, Jeny kha caminpuai a sung ti a si. Nain Jeny nihcun a sunghnak kong hi a ka chim thai ti lo. A sungh mi kha a ningzah ruang zong ah a si kho men ko ka hei ti. Nain mi pakhat nih hmaitonh in Jeny cu a hal tikah Jeny nih “caminpuai (exam) kha ka phi than lo” a ti. Jeny nih caminpuai a phit ko mi, ka phi lo a tinak a ruang ah a si kho ko tiah ka ruah mi cu, thlacam cah ko mi kha a sungh tikah a zumhnak a der bia a si tiah midang nih an ka hmuh sual lai ti phan zong a si kho.
Hihi cu aa fiang ngai ko tiah ka ruahmi cu caminpuai kha awng sehlaw cu, mizapi hmai ah dir in tettekhannak a ngei ko lai. Mizapi hmai ah panh ngai in le lawm ngai in a chim ngam ko lai i, midang zong nih conglawmhpi a si ko hnga. Nain a sungh caah, cu sunghnak tucu amah te lawng nih a rak don. A sunghnak kong cu chim le rel a si ti lo. Jeny kong hrim kha chimceih a si ti lo.
Khrihfabu pakhat ah zarhpi pumh ka hrawng hna. Zapi thlacam hruai dingin pastor cu a dir i, special thlacam ding cahnak a ngei hmasa. “Kan member chungin minung pahnih cu nursing caminpuai phi ding an si caah an cah kan dihlak thlacamnak kan ngei lai” a ti hna i, cutin kan dihlak in thlacamnak cu kan ngeihpiak hna.
Ahmai zarh pumh ah an pastor nihcun thawngthanhnak a ngeih than i, “kan thlacamnak Pathian nih a kan leh caah pakhat cu a awng” a ti. Cutin a awng mi pakhat caah Pathain an thangthat i, an ilawm ngaingai. Nain, a sungmi pakhat kong cu chimrel a si ti lo i, voi khat te zong anchimceih ti lo.
Chikhat te’n, a sungmi dirhmun ahkhan nangmah kha van idirter ta hmanh. A har tuk ko hnga lo maw? Nang zeitindah na cohlan ning a si hnga? Zeitindah na ruah ning cang a si hnga? Tlukceo tein thlacamnak ngeih piakmi a si. Pathian nih pakhat ca lawng maw thlacamnak cu a leh hna hnga? Pastor si law teh, zeitindah, cu bantuk cu na tawlrel ning a si hnga? Zeidah na chim hnga? Chim ngammi zeital na ngei hnga maw? Chim ngam lo ding teh na ngei hngamaw?
Tuchun Krihfabu ah a har ngaimi cu, tu bantuk thilcang a um tikah tawlrel zia kan thiam lo. Khrih zumtu kan hawidang nih kokek rawhralnak an ton sual zongah tuarpi zia kan thiam lo. Sunghzatlaknak an ton zongah tawlrelpi zia kan thiam lo. A konglam hrilhfiah phun in kan ila colh. Kan ithawh le Pathian nih timhpiakmi a um tiah fawizaang ngai in kan chim theo. Lole, mah nu, mah pa hi, palhnak or sualnak a ngeih caah sungh le zatlaknak a ton hi si ko lai tiah kan ti colh theo. Sual chirnak a ngeih a hau kan ti colh theo. Sunghnak hi Pathian dantatnak rumro ah kan ruah tawn.
A tak le a ngai ti ahcun, sunghnak le tlaknak kan cohlan khawh lo bia tu khi a si deuh rua tiah ka ruah. Khel khat lei cun, sunghnak le tlaknak caah kan i hun lo tuk biatu khi a si deuh rua ka ti. Fak tuk lehpek in teinak le thawnnak lawng khi kan sunhsak deuh rua ka ti. Teinak le thawnnak lawng khi cohlan kan duh bia si rua ka ti. Teinak le thawnnak lawng, fak tukin kan cawithlir tik ahcun sunghnak le derthawmnak cu chimrel kan duh ti lo. Kan ceihcum duh ti lo bia tu khi a si. Jeny bantukin Sunghnak le zatlaknak hi zahpi ding thil ah kan ruah caah a si rua. Cutin sunghnak cu kan thuh. Cutin Khrihfabu nih sunghnak le derthawmnak cu a chia ah kan ruah lo hmanh ah, a tha ah kan ruat kho lo. Cucu Ngaihchia ngai a si tiah ka ruah. Cutin sunghnak le derthawmnak nih Khrihfabu chungah hmunhma an ngei lo.
Teinak hrangah cun conglawmhpi kan thiam i, mi sunhsak zong cu kan thawng ngaingai. Nain zeitindah tahpi awk a si? Zeitindah mi va sunghpi awk a si?timi cu kan thei lo. Mi va tahpi cu kan iharh bak. Sunghzatlaknak kan ton tikah kan chim a tam ngaimi cu “Pathian nih timh piakmi an ngeih caah a si”tihi asi tawn. Cucu, a va si kho men ko lai. Nain cu bia nih sunghzatlaknak a tonmi lungthin ah damnak taktak a pe kho lem lo. Jeny zong cu a caminpuai hrangah timhlamhnak cu a ngei ve hrim ko lai. Thlacamnak zong a ngei hrim ko lai tiah ka ruah. Sicun,“ziah hme ka sungh ne hnga? tiah a khuaruahhar men ko lai. Cutin a sunghnak nih a pekmi lungfahnak cu amah te lawngin a intuar ko lai. Jeny nun nih a kan cawnpiakmi cu, sunghnak le derthawmnak nih hmumhma an ngeih lo caah a si. Jeny nih a sunghnak kha a zahpi. Cucu mizapi nih sunghnak le derthawmnak caah hmumhma kan pek duh lo caah asi.
Kan sining tein a sin ah kal in chimrel dingah Pathian nihcun a kan sawm. Salm cauk chungah Pathian sinah sunghnak le a derthawmnak kha, thup lo in fianghlang tein an chimrelnak tampi kan hmuh khawh (Salm 88). Zei bantuk kan si zongah, zei bantuk kan ruah, kan ton, kan tuah zongah i thup lo in Amah sin ah chimrel a kan duh. A sin ahcun kan sunghnak le kan derthawmnak nih hmumhma an ngeih hna.
Cu bantuk in, Khrihfabu hi si ve seh tikhi ka duh. Sunghnak le derthawmnak nih Khrihfabu ah hmunhma ngei kho ve seh tikhi ka duh. Ka sunghnak le derthawmnak ka chimrel khawhnak le phuan ngamnak hmunhma um ve seh ti ka duh. Ka theih ko, cu bantuk hrangah a tlingmi hmunhma cu, hi vawlei cung ahcun a um lai lo ti cu. Cu bantuk hmunhma tling cu kan tum vanram ceo ah a um te hnga.
Nain, Khrih pum tengnge a simi Khrihfabu hi cu bantuk caah auh a si ve ko tiah ka zumh. Kan sunghnak ruangah kan mitthli kan ithlak ngamnak dingah Khrihfabu cu kan hman ve awk a si. Khrihfabu cu kan hlawhtlinnak le kan thlacamnak leh a simi lawng kha tettekhannak ah kan ruah. Kan thlacamnak leh a si lomi tete zong cu Khrihfabu nih a cohlan thiam a hau. Khrihfabu cu, kan tahnak aw a kan ngaih piaktu dirhmun ah a dir awk a si. Sunghnak ruangah kan tah ngamnak ding hmunhma a si awk a si. Kan tahnak aw cohlannak hmumhma a si awk a si. Teinak lawngah a kan conglawmhpi mi si loin, kan sunghnak zongah a kan thutpitu a si awk a si. Cucu Khrihfabu a si awk a si tiah ka ruahmi ka chunmang a si.
Hihi, zumtu itampi i an chunmang a si cio lai tiah ka zumh. Nain, a taktak ah Khrihfabu nih, sunghnak le derthawmnak hi a cohlan aa harh. Hlawhtlinnak lawng tettekhan dingah kan ruah. khel khat cun, hlawhtlinnak tettekhan mi lawng khi a nungmi ah kan ruah. Teinak tettekhan lawng khi kan cohlan, kan duh. Positive tettekhan lawng kan theihnak hmunhma si lo in, negative experience kan theihnak hmunhma a si ve awk a si. Negative experience le negative feeling kha sual phun in kan zoh chung poh cu suicide (mahte nunnak lak) khi a zor hlei lem lai lo.
Sunghnak le derthawmnak hi nang zeitindah na hmuh? Sunghnak le derthawmnak hi zahpi awk ah na ruat maw? Sunghnak le derthawmnak caah na Khrihfabu nih zeitindah nan icawnpiak? hihi kei nih na ruah dingah kan share khawh mi cu an si.
zohchihmi:
Federico G. Villanueva, It’s Ok to be Not OK.
Liwes Timberlake, It’s always too soon to Quit.
