LGBT KONG THEIHAWK A HERH MI
By : Jedidaya Lal Lian Zual
Biahmaithi
2020 rampi thimnak ding ca ah NLD Manifesto ah LGBT humhimnak phung an telh mi kong ah NLD biachimtu (spokeman) Dr. Myo Nyunt nih RFA Radio ah, “LGBT pawl cu an cawlcangh ning le umtlan ning hi nautat le thleidannak an ton mi hi a tha lo. NLD nih teinak kan hmuh a si ahcun LGBT pawl hi thleidan nak le zoh niam nak intuar ti lo ding in phung ning in kilvennak kan tuah lai” a timi cu Chin mi zumtu lakah chim a tam ngai. Hi hi tlukruannak timi he pehtlai in a chim mi a si. Congress le USDP te pawl hna zong nih LGBT kilvennak an tuah ve lai tiah kan theih.
LGBT cu zeidah a si?
Cu ca ah LGBT he pehtlai in kan theih ding mi tlawmte kan zoh talai. LGBT timi cu L- Lesbian “nu le nu i thitumhnak, G- Gay “pa le pa i thitumnak, tawka hor, B- Bisexual ‘Pa he siseh nu he siseh sex hman, T- Transgender “mah sinak thlen” tinak a si. Cheukhat cu Q-Queer “pa dok, nu dok, phundang ngai in um, an chap ih LGBTQ an ti tawn. Cheukhat nih cun LGBT cu Queer an ti men.
A hramthoknak
LGBT timi an tialhmasa i an rak hman hmasa nak cu 1996 kum ah a si. Asinain Bible kan zoh ah cun Sodom mi hna, Korin mi hna le Rom mi hna lak zong ah a rak um tam ngai kha kan hmuh khawh. America sianginn a tam deuh ah cun LGBT tuanbia an cawn ti a si.
Kawlram ah ; kawlram ah hin LGBT a cawlcanghnak hi a karh chinchin cang ca ah zeizatset dah an um ti cu theih a si rih lo. 1861 Penal Code Section 377 ah cun sinak aa khat mi (neihkhat) um ti nak siseh, ramsa he umti nak siseh, nupa sualnak thurhawmnak ngai in hman cu kum 10 thlawngthlak le tangka liam ter ding ti a si. Asinan a tak in an hmang lem lo. Hi phung hi 2001 kum ah hriamtlai siahngakchia ABSDF zong nih hloh ding in an rak hal bal. 2013 kum ah Daw Aung San suu Kyi nih phung ning tein hman ding zong in a rak hal bal ve. 1945 Police Act 35 (c) nak ah LGBT chuakvak pawl cu palek nih zankhat an hren khawh. Cu ca ah khuamuih zulhphung ti hna an rak ti.
LGBT cawlcanghnak: LGBT pawl an covo ca ah biatak tein a cawlcangtu hna cu: Myo Ko Ko San (Langhngan ih LGBT si hmasabik le dawhbik), Shin Thant (model), Khin San Win (make-up artist & Actress), Okka Min Maung (Actor, model & singer) Mokuk Pauk Pauk (designer), Myo Min Soe (designer), John Lwin (model, designer le LGNT Myanmar dirhtu) hna hi an si.
Ramdang ah: America ih khrihfabu le zumtu hnahnawhtu bik cu hi hna hi an si ti u sih law a palh theng lai lo. 2015 ah US Supreme Court nih phung ning in a tuah ciacang ca ah soisel le hloh a ngah lo. Colorado i Master Cakeshop ngeitu Philip zong kha sinak aa khatmi thitumhnak ca ah wedding cake an cah nain a tuah duh lo ca ah Civil Right Commission nih buainak a tuahpiak i an rak buai tuk kha. Sarah timi zung cazi zong kha sinak aa khat mi nu pahnih ca ah Marriage Certificate a tuah piak duh hna lo ca ah thongthlak a si. United Methodist khrifabu pi zong kha Tawkahur Pastor ngeih duh le duh lo ruangah an khrihfabu an kuai kha. 2014 ah America Presbyterian nih tawkahur pastor ca ah an fehter ca ah Mizoram Synod nih cun America khrifabu he pehtlaihnak an chah dih nak zong kha a si. America ah cun vote tampi an ngeih hleiah tha tipitu an tamtuk cang ca ah Politician pawl nih an buai nak cu a si. Pulpit cung zong in mah pawl hi sual a si tiah chimngam zong a si ti lo.
Asia ramah ah cun Israel le Tawan nih cun an cohlan cang. Australia zong nih a cohlan cang. Europe Union rampawl tu cu hibantuk cohlan lo cu hremnak an tuah piak hna. S. America ram pawl le Canada zong nih an cohlan cang. S. Africa ram zong nih a cohlan cang. Vawlei cung a cim thluamah cang. Human Right cawlcangtu hna le Civil Right cawlcangtu pawl nih an bawmh chih peng rih hna.
Bible ah zeitin kan hmuh? Genesis 19: 1-11 ah cun Sodom le Gomorra khuami pawl cu nu le pa sualnak lawngkha i za loin nu le nu, pa le pa sualnak an tuah ca ah Pathian nih a fih nak le an cungah a thin a hun nak kan hmuh khawh. Asinan LGBT tanhtu Khrihfa aa ti mi hna nih cun Pathian nih Sodom le Gomorra a hrem kha sinak aa khat mi sualnak ruangah si loin dawtnak ah an tlakchuk nak le mikhual cungah an that lo ruangah a si an ti. Deut 23:18 ah cun nu hlawhhlang le uico (pa tawka zuar) man cu biakinn ah ken lo ding a ti. Rome 1:26-27 ah an sinak taktak duh tawk loin phundang in tuah i sual tuahtu nu le nu, pa le pa pawl cungah Pathian thinhunnak van in a langh nak kan hmuh. Biaceihtu 18:22-26, 20:13 chungah pa le pa sualnak cu Pahtian nih a huat nak le lung in thi lak in cheh ding a ti.
Biatlangkawm: Hi kong hi khrihfa zumtu ca ah cun ralrin a herh tuk mi a si. Minung covo bantuk in a lang tawn mi thil hna nih hin khirhfabu le khrihfa sinak a kan hnahnawh tuk tawn. Hibantuk sualnak hi thiamcoter khawh a si lo. Cheukhat nih cun Bible bia i kenpeng ko buin “Pathian nih hitihin an sersiam, Pathian nih na sinak bantuk in an dawt ko” tibantuk in an chim tawn (Jeremiah 23:36). Pathian nih hibantuk a sersiam lo i an mah titsa duhhiarnak zulh in phundang in a tuah mi a si. Acozah nih hibantuk phung an tuah taktak a si ahcun sual a si nak kong zong chim ngam dawh kan si ti lo kho men. Mah i nuhawi nupi ah le mah pa hawi pasal i ngeih men ding kha a si lo i phung an ser taktak i hibantuk cu sual a si ti kong kan chim a si ah cun Civil Right, acozah sihni le anmah hrimhrim zong nih buainak an tuah khawh lai. Hi hi Poilitics le Human Right men si loin Zumhnak kong a si ca ah, zumtupawl nih cun biapi taktak in lak ding a si.
