By: Pa Pui
Tuzing (April 13) nichuakkaa ah Chin-oo-si (Hakha) lei ah rian herh in ka leng. Hakha Pengkomh Zung (Suhpaung Zung) hmai ah mi zeimawzat an rak dir. A cheu hmunthur an thianh. A cheu Timit ti laaknak pipe wiring a rak saw, a cheu thutnak an remh. Hihi Chin Cozah nih Thigyan ti toihnak ca ah mandat a sak mi a si.
Ka van zoh i Lai thuam dawh tein aa thuam mi Chin nungak tlangval Thigyan ti an i toih lio hmanthlak an taar mi ka hei hmuh. Ka mit lawng si lo in ka lung ah a fiang lo ngai mi cu, hihi fakthanh (cawngia) maw a si, biaknak dah? ti hi a si.
Zeiruang ah dah anmah Kawl thuam tein ti aa toih mi an cuanter ko hna hnga lo? Zeiruang ah dah anmah Buddhist, Kawl nungak tlangval an cuanter ko hna hnga lo? Zei ruang ah dah Buddhist a si lo mi Khrihfa Chin nungak tlangval theng kha Lai thuam he an cuanter hna hnga? Zeiruang ah dah Kawl miphun le Buddhist a si lo mi Chin mino nih Buddhist biaknak le Kawl nunphung a si mi Thingyan titoihnak mandat taar ding ah hin hman i thlaak hnga?
An nulepa nih maw asilole an zung upa nih dah an fial hna hnga? Hakha Peng Uk Pu Chan Fiang hna nih khan cun “Ka zung riantuantu Thingyan laam ah ka telter hna lai lo,” tiah raltha tein a ti ka theih. An duh lo bu in hneek an si sual hnga maw? Asilole anmah nih dah mino laarnak phun khat ah ruat in an rak duh ziar mi a si hnga maw? Asilole tangka pek fakthanh in dah an i thlaak hnga? Asilole anmah Buddhist biaknak a bia mi le Kawl miphun le nunphung he an in pehtlaihnak hna a um sual hnga maw? Ruah lo le ruah lo ka ruat.
Hi hmanthlak hi nikum in an rak hman cang mi a si. Tukum zong ah hman than a si tik ah hmanthlak ngeitu hi nawl an hal hna hnga maw? Zeica ah dah “Tukum cu kan hmanpiak ti hlah u,” tiah an thloh hna hnga lo? Company nih an thil faknak ca ah lemcang fidi (mintami) le fitlaw (minta) hmanthlak kha tangka tampi pek in an hman tawn. Tangka hmuhnak ah cucu a phung a si. Tutan zong hi tangka an i hauh zat pek in an i thlak mi a si ahcun mawhchiat ding a um lo.
Khrihfa a si mi Chinram hmunkip ah Kawl Thingyan titoih puai an tuah mi hi kan kham awk a si lo. Kanmah zong Kawlrawn Buddhist hmun ah Christmas kan tuah ve ko. Asinain an duh naloin Khrihfa si dih hna sehlaw kan Christmas kan telpi ve hna seh ti phun in kalpi awk a si lo bantuk in, kan Chinram le khua ah Thingyan an tuah ve tik ah anmah nih an ti khawh tawk tein an tawlrel le an tuah ve awk a si. Kan nunphung, kan biaknak le kan miphun hnursuang in an kan tuahhnawh awk a si ve hnga lo. A ngaingai ti ahcun hi an Thingyan tawlreltu ah kan i tel a herh lo, anmah an um ko i an rian zong a si. Kanmah Christmas tuahnak zong ah anmah nih tawlrelpi a hau ve lo. Hawikom sinak in kan sawm hna le an kan sawm i kan vaa telpi mi tu cu phun dang. Chim duh mi cu kan Christmas le an Thingyian titoih puai cu kan nunphung le kan biaknaknak i a ziik le a thlarau thil an si ca ah a chung tiang kan i telpi cio a herh lem lo.
Puai pakhat a si ve ca ah kan naule hlasakthiam le ringawn lei minung pawl an sawm hna i an telpi mi hna zong hi tangka hmuhnak lei he cun an kal i an telpi hna awk a si. Zeicatiah annih cu an thiamnak kha an pawcawmnak a si awk a si. Cubantuk a si lo ahcun telpi a herhnak a um ve hnga lo.
Asinain miphun pakhat kan sinak a langhter bik mi kan nunphung le kan biaknak hi cu, ralrin le fimkhur cu a hau ko. Zeicatiah a liamcia mi kum 60 chung kan tuanbia zoh tik ah hna ngam awk le daithlaan awk kan si ruam rih lo ti cu hmanthlak bang a fiang rih ko.#
