Khualipi Cawisangtu ding ah .By: Lian Kim (Laimi Sape)
Zinghmuh tlang telh loin, Thantlang le Falam ram chung lawng ah, National Park kan tuah lai ti hi, Kei ka ca ahcun thawngchia taktak ah ka rel. Zeicatiah, Zinghmuh tlang hi, mirang nih National Park Planning ah an rak chiah cang.
Zinghmuh Tlang National Park min bunh in, Chuncung ram cheuthum cheu hnih le Thantlang le Falam ram cheuthum cheukhat hrawng hi aa tel mi a si tiah Chuncung upa nih an ka chimh bal. Zinghmuh tlang a san pe 8414, Lai tili le a pawngkam tuhmawng tel loin Falam le Thantlang ram lawng ah, kan tuah lai timi hi a hlan register min bunh (Mirang chan lio Zinghmuh National Park) timi kha Chuncung ram aa tel lo ahcun a min ma thlen a hauh kun hnga? Zeicatiah, Zinghmuh tlang le Lai tili cu atu nan tuah mi ah aa tel ti lo cu ta.
Khualipi cawisangtu ding ah Cozah he bawm in Zinghmuh tlang sersiam thar chuah ding cu a dih ko hnga maw? Lai tili kham simanking nih an timh mi an duh lo ca ah maw ti hi kaa fiang ve lo. Falam an ram chung ahcun, Laiva Dam No.1 le No.2 tiin an ngei cang. Din ti a har tuk mi a hlan kan khua lipi a rocar tuk mi kha a hninghno cang lai. Dam pahnih hi acre 18000 tluk a kau. Ti dil velchum in lam nih a hel. May thla ni linh saling ah lamkam ah pee 10 dan in chokhlei mitung cancan an phun hna. Nung ding tein an zohkhenh. Tidil an ngeih hnu cun a pawngkam reforestation tupi zohkhenh le thingkung phun cu, an i harh ti lo. No.1 a chak Dam zong ahhin, zohkhenh le sersiam kha an tuah pah lengmang cang.
Thantlang lei hi a bik in, Lungzarh ram a si. Atu tiang ah ram sa an tamnak tu an ngei. Zei bantuk planning an ngeih ti hi fiang in ka thei rih lo. Asinain, aa fiang mi cu Thantlang le Falam tuhual an kongh lai i, Laiva Dam No.1 le 2 hi National Park ah tuah ding i an i timh cu a si theu lai. Tu an vun hual lai, ramtlong sa phungtling nih tuhual kha an vun fuh lai. Laiva Dam ah tit long va phuntling an ra lai.
Kan lung kan i rinh ruang ah,kan sungh mi pakhat ka vun langhter lai:
Kum 1975 hrawng ah a si rua ka ti, Columbu Planing in Hakha ah sii-inn nganpi sak nakding budget a rak ra bal. Atu sii-inn lam siangsangruun sianginn No.1 kalnak lam chak ahkhin, Foundation tha tak in an tuah i tan-pha-nat tiang an bunh. An sak cuahmah ah, kanmah Hakha lei bawi pakhat nih, a hmun kha a duh lo (A kanh-kuat kan ti lai cu). A caan i tuan ding a si tik ah a hmun kha a rak sawh ti lo. “Nan hei duh lo ahcun um seh” a ti i, mah planning kha a ra ti lo, kan rak sung thai. Khawika dah an thial ti tiang cu kan tial ti lai lo. Kan chim cang bangkhan vate cu, a chan chung ah ai futnak kel ahkhin voi hnih aa fu than ti lo an ti. Cu bantuk cun, chance timi hi voi hnih a ra than ti lo dahkaw. Nawi Dam hna hi, nan duh lo ahcun um seh an kan ti sual hnga maw?
By: Lian Kim (Laimi Sape)
